Bilincimiz Yıkanmış Gibi Sorgusuz Sualsiz Güvenen Kendimizden Hiç Hesap Sormadık
Kime güvenin?
Kime hesap sorun?
Görmezden geldiklerimizin hiç mi suçu yok?
Büyük bir doğal afeti, yüz kat – bin kat şiddetlendiren ihmaller zinciri yaşıyoruz. Çünkü alınması gereken önlemleri alması gereken kurumlar ve yetki sahibi kişilerden ve onlara bilincimiz yıkanmış gibi sorgusuz sualsiz güvenen kendimizden hiç hesap sormadık.
Hesap kime kesildi:Müteahhitlere.
Müteahhitlere kim yetki verdi?
Neden çok güvenli yapıları imal eden müteahhitler varken, ayakta bile duramayan yapıları yapan müteahhitler var?
Yetki veren kurum, binlerce insanın barındığı yapıları yapacak kişiye belge verirken, bir eğitim verdi mi?
Yapı bilgisi eğitimi aldığına ilişkin bir eğitim sertifikası, diploması istedi mi? .
Bir yapıda çalışacak, inşaat, tesisat, ince yapı, kaba yapı, dekorasyon, mobilya, çelik işleri, sıva, şap, kaplama, alt yapı, malzeme seçimi ve güvenliği, projeleri uygulama kontrolleri, iş programı, imalat zamanlaması, iş güvenliği vb… sayısız ekibi koordine edebilecek organizasyon yürütebilme alt yapısı var mı ? Soruldu mu?
Bu alt yapısı yoksa, bu organizasyonu yapabilme eğitimi verildi mi?
Yoksa ekonomik bütçesi yeterli olan herkes, eğitim ve teknik yeterliliğe bakılmadan bu yetkiyi aldı mı?
Medya da depremde en güvenli yer, yapıların dışı olarak anlatılıyor. İnsanın en güvende olması gereken yer, yaşam alanları olmalı oysa; evlerimiz ve iş yerlerimiz, hastanelerimiz, öğrenci yurtlarımız, kamu binalarımız… Çoğu deprem güvenliği konusunda sınıfta kaldı.
Kim çok katlı binasına güveniyor?
Konut veya iş yeri alırken neye göre seçiyoruz?
Bütçemize, merkezi konumuna, manzarasına, bulunduğu kata, metrekaresine, teraslarına, çift banyo, mutfak dolabı- tezgahı, zemin kaplama malzemelerinin kalitesine, rengine, parlak veya mat olmasına vs.
Bu baktıklarımızın kaçı yapı deprem güvenliği sağlar?
Hiç biri….
Daha önce sağlık konusunda paylaştığım bir yazıyı yeniden düzenliyorum: Sorgulamamız gerekenleri o kadar iyi ifade ediyor ki….
• Bilime güvenin.
• Uzman yetkili resmi ve özel kuruluşlara güvenin.
• Resmi bilgilere güvenin.
Bazen herkes tarafından onaylanan her bilgi gözüktüğü gibi olmayabilir.
Bilgileri paylaşanların adı veya rütbesi önünde, sadece resmi veya uzman yazılı olduğu için her şeyi doğru mu biliyorlar? Bazen Hatalı onaylar veriyor, bazen yanlış yönlendirmeler yapıyor ve bu yanlışları görmezden geliyor olamazlar mı?
Bilime, onaylanmış resmi bilgilere güvenin, ama satın alınmış bilime ve bilgilere değil.
Denetleyiciler, kanun koyucular bazen işlerini ihmal ediyor olamazlar mı?
Eğer tüm yanlışları sorgulayan kurumlar, aynı kurumlarca, denetleniyorsa, söylediklerine güvenir misiniz?
En çok kazananlar, bizi en kolay kandıranlar ve kendilerine inandıranlardır.
Örneğin “gereken tüm önlemleri aldık, ama müteahhitler malzemeden çalmış’’ deniyorsa, bunu yapmasına engel olacak denetim ve yönetim kurallarında hata vardır.
Ya da ucuz bütçeli kooperatif yatırımlarını desteklerken “bize güvenin, sorun yok” diyenlerin, işi yapanları, işi ucuzlatmak için yapı güvenliği standartlarından taviz vermeye zorladığını fark edebiliyor muyuz?
Kimin sesi daha yüksek perdeden geliyor?
– Parası ve gücü olanın sesi
Parası ve gücü olan tekniği ve bilimi, satın alır ve yönlendirir.
Çok ağır bir bedel ödedik, ödeyeceğiz. Yine de hep bir umudumuz var.
Ben yaşadıklarımdan öğrendim ki;
Gerçek bilim, teknik ve kitlelerin güvenliği için her zaman doğru gözüken her şey doğru olmayabilir.
Her doğru her zaman doğrulanmaya ve sorgulanmaya açık olmalıdır.
Gerçekler, onları anlayacak algı, emek ve sorgulayan bir düşünce yapısı gerektirir sadece.
Yüzbinlerce insanın hayatı dramatik bir şekilde değişti. Bu dramın tekrarlanmaması için tüm insanlar, tüm uzmanlar, tüm kanunlar, tüm yöneticilerin her zaman doğruluklarının sorgulanmasından yanayım. Bazen doğru gözüken veya önceki şartlara göre doğru olan birçok şey, zamanla doğruluğunu değiştirir. Yapım teknikleri gibi, yapım tekniklerinin kontrolü gibi öne almamız gereken konular var.
Ama daha önemlisi , henüz olmamış bir büyük depremden önce (beklenen İstanbul depremi) hala can kaybını yok düzeyine çekecek tedbirlere odaklanma şansımız hala var.
Sevgi Kaya Öktür (Mimar DEÜ Mimarlık Fakültesi -Uzm.Naturopat – Tamamlayıcı Tıp/ Apiterapi Uzm. Riccon Academy -Switzerland)
